Dobre światło i oszczędność pieniędzy, to Unia Europejska wymusza na nas zmiany w oświetleniu w naszych domach. Przez to, że w sklepach nie pojawiają się żarówki o wyższych mocach, musimy zdecydować się na zakup energooszczędnego odpowiednika. Do wyboru są żarówki halogenowe, świetlówki kompaktowe no i oczywiście żarówki LED. Co zatem powinniśmy wybrać, aby cieszyć się z jednej strony dobrym światłem, a jednocześnie zaoszczędzić energię w domu?

Klasyczne żarówki

Świecenie włókna węglowego poprzez przepuszczenie przez nie prądu elektrycznego, wywołując tym samym jego świecenie opatentował w 1879 Thomas Alva Edison. Od tego czasu wiele się zmieniło, ale stare żarówki są naszymi ulubionymi. Dlaczego? Głównym powodem jest niska cena żarówki, która wynosiła nieco ponad 5-7 złotych. Drugim powodem jest przyjemna dla oczu temperatura barwowa wydzielanego światła. Ciepłobiała barwa dobrze oddaje kolory, chociaż temperatura światła, która średnio wynosi około 2700 K. nie jest zbliżona do barwy światła słonecznego (6500 K). To czujemy się dobrze z tego rodzaju świetleniem. Co jednak powinno nas niepokoić? Otóż żarówki te to małe podgrzewacze, z ich małej sprawności świetlnej wynika, że aż 90 proc, pobranej przez nie energii elektrycznej zamieniane jest w ciepło, tylko pozostałe 10 proc. zostaje przekształcone w światło.

Inwestować w takie żarówki? Nie, inne oświetlenie także może być przyjazne dla oczu a wybierając mądrze zyskamy niższy rachunek za prąd. Podobny efekt świetlny zyskamy, kiedy wybierzemy świetlówką kompaktową o mocy 20 W, zamiast o mocy 100 W. Gdzie warto zainwestować w żarówkę z żarnikiem? Okazuje się, że są to pomieszczenia w których mało przebywamy, takie jak  piwnice, strychy i poddasza. W tych miejscach instalacja droższego źródła światła nie zwróci się nam praktycznie w ogóle, a i tania żarówka nie przepali się zbyt szybko.

Koszt zakupu żarówki o mocy 60 W – około 6 zł. Cena energii z dystrybucją – około 0,65 zł. Średni koszt rocznego zużycia energii 35,10 zł (użycie 5 godzin dziennie przez 180 dni w roku, takie dane będziemy wykorzystywać do obliczeń). Razem 41,10 zł.

Żarówki halogenowe

Gazowy odpowiednik żarówki wolframowej, wypełniony m. in. gazem szlachetnym takim jak azot czy argon, ale także halogenem, w którym często znajduje się jod. Tu także żarnikiem światła, nadal jest drucik wolframowy, ale to obecność halogenu wprawia, że jego spalanie trwa dużej i zwiększa się trwałość. Szacuje się, że halogeny mogą świecić przez 2 do 3 tysięcy godzin. Gazy mają za zadanie „regenerować” drucik, podnosząc jego sprawność energetyczną. Halogeny to od 20 do nawet 45 proc oszczędności energii elektrycznej. Chociaż głównie chwalone są za swoją temperaturę barwową, która jest zbliżona do klasycznej żarówki, możliwość ściemniania – modulowania światła jak i za wierne oddawanie kolorów, gdyż Ra=100, to mają też wady. Ich wysoka temperatura bańki i mocowania, niższa żywotność w porównaniu ze żarówkami i najważniejsze wymagania dotyczące montażu. Podczas, którego trzeba uważać, aby na bańce nie pozostawić śladów palców. Oryginalny wygląd i gwint sprawia, że nie pasują one do każdej lampy.

Jak zmniejszyć koszty zużycia energii elektrycznej? Koszt zakupu halogenu, który będzie odpowiednikiem żarówki o mocy 60 W (tj. 46 W) to około 6,70 zł. Roczny koszt energii elektrycznej i zakupu żarówki to 33,61 zł. Przyjmując takie same dane jak poprzednio.

Średnie oszczędności: 7,49 zł rocznie na jednej żarówce

Świetlówki kompaktowe

Hmm, o świetlówkach można być wiele napisać, obecną są w budynkach użyteczności publicznej. Wybierane głównie ze względu na wielkość. Metrowe rury pozwalały na oświetlenie dużych pomieszczeń. Chociaż świetlówki są wybierane to nie są zbyt lubiane. Długo się rozgrzewają, nie oddają barw tak jak powinny, brak możliwości stosowania ściemniaczy i co najgorsze świetlówki wytwarzają niestabilne, migają światło. Nie pobierają dużej ilości energii elektrycznej podczas rozgrzewania, nie są też aż tak bardzo toksyczne pomimo rtęci, pomimo tego rzadko po nie sięgamy. Gdy już zdecydujemy się na ich wybór wybierajmy te o temperaturze barwowej mieszczącej się od 2500 do 3000 K. Sprawdzajmy współczynnik oddawania barw, im najwyższy tym lepszy, ale niech maksymalnie wynosi 100 Ra. Żarówki te wymagają, aby raz włączone świeciły przez długi okres (kilkanaście minut), często włączane i wyłączane tracą swoją żywotność.

Ile kosztuje świetlówka halogenowa? Koszt zakupu świetlówki o mocy 14 W (odpowiednik 60 W) to około 14 zł. Roczny koszt użytkowania, z ceną zakupu wyniesie nas 22,19 zł.

Oszczędności: 8,09 na jednej żarówce rocznie

Moc LED – hit czy kit, czy można na tym oszczędzać?

Dobry PR czy wartość produktu sprawiła, że żarówki LED są hitem, po, który sięgamy najczęściej? Zyskały miano żarówek najbardziej energooszczędnych, ich bańka przybiera różne kształty, rozmiary i wzory. Psują to niemal każdej oprawy świetlnej, ale mają także wady? Główną wadą LED jest koszt zakupu, to on sprawia, że oszczędzanie na energii wydłuża się. Zanim wypłaci się cena, jaką daliśmy za żarówkę mu minąć nawet półtora miesiąca. Sprawdź opłacalność żarówek LED tutaj. Problem z doborem odpowiedniej temperatury barwowej to także istotna kwestia. Sprawdzić należy:

• 1) w zakresie temperatury barwowej z przedziału:

• 2)  jak żarówka oddaje barwy, czyli parametr „Ra” lub „CRI”. Im bliżej wartości 100 tym lepiej, jednak całkowicie zadowalający efekt uzyskamy już przy 80.
• 3) ilość lumenów – ilość jednostek światła.
• 4) kąt padania światła, to czy żarówka oświetla całą swoją powierzchnią.

Co z kosztami? LED to wysoka żywotność żarówek, jedna żarówka potrafi świecić 100 000 godzin. 

Niektórzy producenci na opakowaniach podają współczynnik L70. Wskazuje on nam na to, po jakim czasie wydajność świetlna diody spadnie do 70%. To znacznie bardziej wiarygodna wartość niż całkowity czas, w jakim żarówka może podjąć pracę. Bezpiecznie będzie przyjąć, że realny czas pracy żarówki tego typu to około 10 000-15 000 godzin.

Ile kosztuje LED, przy cenie kWh 0.65 zł, i koszcie zakupu żarówki o mocy 10 W 17 zł. Roczny koszt użytkowania to 22,85 zł.

Roczne oszczędności: 18,25 zł rocznie, im droższa żarówka tym oszczędności będą mniejsze. Ale po wymieniając więcej źródeł światłą w domu powinniśmy zauważyć oszczędności na rachunkach. Nie będę pisać, że przy 5 zamontowanych żarówkach, gdzie każda z nich pracuje 5 godzin dziennie przez +/- 180 dni w roku, cenie 1 kWh energii elektrycznej liczonej z usługami dystrybucji i kosztów OZE 0,65 zł, to samo tylko oświetlenie kosztuje nas 324 zł rocznie, bo to trudno sprawdzić. Matematyka i zdrowy rozsądek pokazują, że im mniejsza moc żarówki tym bardziej oszczędzamy, im mniejsza cena kWh tym bardziej oszczędzamy im mniej prądu pobieramy tym bardziej oszczędzamy.